Hoàng Liên (Coptis teeta Wall) – công dụng và bài thuốc dân gian

Hoàng Liên là một trong những thảo dược quý hiếm và được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền châu Á, đặc biệt là trong y học Trung Quốc và Đông Nam Á.

• Tên gọi khác: Vàng liên, Vàng nghệ liên
• Tên khoa học: Coptis teeta Wall
• Tên tiếng Anh: Yunnan Goldthread
• Tên tiếng Trung: 藏黄连 (Zàng huáng lián)

1. Xuất xứ và phân bố:

Hoàng Liên là loại cây mọc hoang, phổ biến ở các vùng núi cao ở miền bắc Việt Nam như Sapa, Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn.

2. Đặc điểm hình thái:

• Hoàng Liên là cây thân thảo nhỏ, sống nhiều năm, cao khoảng 30 – 40cm.
• Thân cây mọc thẳng và phân nhánh ở phía trên.
• Lá mọc so le từ gốc, cuống lá dài 8 – 18 cm, mỗi phiến lá có 3 – 5 lá chét.
• Rễ hình trụ, màu vàng nhạt hoặc nâu, có nhiều rễ con phình ra giống chân gà.

3. Thành phần:

• Alcaloid (7%)
• Coptisin
• Columbamin palmatin
• Magnoflorin worenin
• Jatrorrhizin
• Berberrubine Worenine
• Magnofoline
• Ferulic acid
• Obakunone
• Obakulactone

4. Công dụng:

• An thần, trấn can.
• Giải độc kinh phấn.
• Trừ thấp nhiệt ở tỳ vị.
• Khử nhiệt độc, tả hỏa.
• Giải độc, sát trùng.
• Kháng khuẩn, kháng virus, chống nấm, chống ho gà.

5. Bài thuốc dân gian:

Hoàng liên là một loại thảo dược truyền thống được biết đến với nhiều công dụng chữa bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc dân gian từ hoàng liên và hướng dẫn chi tiết cách thực hiện:

1. Chữa nổi mề đay, chàm da:

Nguyên liệu:

• Hoàng liên: 10g
• Ngưu bàng tử, hoàng bá, khổ sâm, mộc thông, bạc hà, sinh địa, bạch tiễn bì, mã đề, phục linh, thương truật: mỗi loại 10g
• Nước: 600ml

Cách làm:

1. Rửa sạch tất cả các thảo dược.
2. Đặt tất cả vào nước và đun sôi.
3. Giảm lửa và sắc khoảng 40 phút cho đến khi nước giảm xuống còn khoảng một nửa.
4. Lọc và uống nước thuốc khi còn ấm, chia làm 2-3 lần trong ngày.

2. Điều trị lở loét do tích tụ nhiệt độc:

Hoàng Liên Giải Độc Thang là một bài thuốc Đông y cổ truyền, được sử dụng rộng rãi để giải độc, chống viêm, và điều trị các triệu chứng liên quan đến nhiệt trong cơ thể, như sốt cao, viêm họng, loét miệng, và các bệnh nhiệt đới khác. Bài thuốc này có tác dụng mát gan, giải nhiệt và thanh lọc cơ thể.

Thành phần:

1. Hoàng liên (Coptis chinensis) – 6g
2. Liên kiều (Forsythia suspensa) – 9g
3. Chỉ xác (Belamcanda chinensis) – 9g
4. Bạch chỉ (Angelica dahurica) – 6g
5. Cam thảo (Glycyrrhiza) – 3g

Cách thực hiện:

1. Chuẩn bị một nồi sắc thuốc, tốt nhất là nồi đất sứ hoặc nồi inox.
2. Đưa tất cả các vị thuốc vào nồi.
3. Thêm vào khoảng 1 lít nước.
4. Đun sôi với lửa vừa phải, sau đó giảm lửa nhỏ để sắc thuốc.
5. Sắc cho đến khi lượng nước giảm xuống còn khoảng một nửa (tức là còn khoảng 500ml).
6. Lọc bỏ bã, chỉ lấy nước thuốc.

Cách sử dụng:

• Chia nước thuốc đã sắc thành 2-3 lần uống trong ngày.
• Uống khi thuốc còn ấm, tốt nhất là trước bữa ăn.

3. Chữa chứng kinh tâm thực nhiệt:

Tả Tâm Thang là một bài thuốc Đông y truyền thống, thường được sử dụng để điều trị các rối loạn về tâm thần như mất ngủ, lo âu, trạng thái hồi hộp, bất an, và tăng cường chức năng của tim. Việc bổ sung Hoàng Liên vào bài thuốc này giúp tăng cường hiệu quả kháng khuẩn, giảm viêm, và hỗ trợ điều trị các vấn đề do nhiệt.

Thành phần:

1. Sài hồ (Bupleurum) – 9g
2. Hoàng cầm (Scutellaria) – 9g
3. Đương quy (Angelica sinensis) – 9g
4. Bạch thược (Paeonia lactiflora) – 9g
5. Hoàng liên (Coptis chinensis) – 3g
6. Cam thảo (Glycyrrhiza) – 3g
7. Đại táo (Jujube) – 3 quả
8. Gừng tươi – 3 lát

Cách thực hiện:

1. Chuẩn bị tất cả các vị thuốc và đảm bảo chúng sạch sẽ.
2. Cho tất cả các vị thuốc vào nồi sắc thuốc, tốt nhất là nồi đất sứ hoặc nồi inox.
3. Thêm vào khoảng 1.2 lít nước lọc.
4. Đun sôi với lửa vừa phải, sau đó giảm lửa nhỏ để sắc thuốc.
5. Sắc cho đến khi lượng nước giảm xuống còn khoảng một nửa (tức là còn khoảng 600ml).
6. Lọc bỏ bã, chỉ lấy nước thuốc.

Cách sử dụng:

• Chia nước thuốc thành 2 phần để uống trong ngày, mỗi lần sau bữa ăn.
• Uống thuốc khi còn ấm.

4. Chữa nhiệt miệng, lở miệng:

Nguyên liệu:

• Hoàng liên: 10g
• Cam thảo: 10g
• Ngũ vị tử: 10g
• Nước: 500ml

Cách làm:

1. Rửa sạch tất cả các thảo dược.
2. Đặt tất cả vào nước và đun sôi.
3. Giảm lửa và sắc khoảng 30 phút.
4. Lọc và uống nước thuốc khi còn ấm, chia làm 2-3 lần trong ngày.

5. Bài thuốc chống viêm, kháng khuẩn:

• Thành phần: Hoàng Liên 10g, Cam thảo 5g.
• Cách thực hiện: Sắc với 600ml nước cho đến khi còn 300ml.
• Cách sử dụng: Uống hàng ngày, chia làm 2 lần.

6. Bài thuốc trị viêm đại tràng:

• Thành phần: Hoàng Liên 15g, Bạch truật 10g, Phục linh 10g.
• Cách thực hiện: Sắc với 1 lít nước, đun cho đến khi còn 500ml.
• Cách sử dụng: Uống ấm, chia làm 2 lần trong ngày.

7. Bài thuốc điều trị viêm loét dạ dày:

• Thành phần: Hoàng Liên 10g, Bạch thược 15g, Đại hoàng 5g.
• Cách thực hiện: Sắc với 700ml nước cho đến khi còn 350ml.
• Cách sử dụng: Uống hàng ngày, chia làm 2 lần.

8. Bài thuốc chữa nhiệt miệng, loét miệng:

• Thành phần: Hoàng Liên 5g.
• Cách thực hiện: Ngâm trong nước sôi để ấm.
• Cách sử dụng: Súc miệng hàng ngày, 2-3 lần.

6. Kết luận:

Hoàng Liên là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền với nhiều công dụng trong việc điều trị các bệnh lý. Việc sử dụng hoàng liên cần tuân thủ theo liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất.

Chào các bạn thân mến,

Tôi rất vui mừng khi bạn ghé thăm Website của tôi, nơi tôi chia sẻ những kiến thức và kinh nghiệm về chăm sóc sức khỏe. Mục tiêu của tôi là mang đến những thông tin hữu ích, giúp bạn có thêm kiến thức để chăm sóc bản thân và gia đình mình một cách tốt nhất.

Nếu bạn thấy những bài viết của tôi hữu ích và muốn ủng hộ tôi, hãy để lại những bình luận tích cực hoặc chia sẻ bài viết với bạn bè và người thân của bạn. Điều này không chỉ giúp tôi có thêm động lực để viết nhiều bài viết chất lượng hơn nữa, mà còn giúp lan tỏa kiến thức sức khỏe đến nhiều người hơn.

Ngoài ra, nếu bạn cảm thấy muốn ủng hộ tôi hơn nữa, bạn có thể “mời tôi một tách cà phê” bằng cách quét mã QR-code dưới đây để thực hiện giao dịch qua ngân hàng. Mọi sự ủng hộ, dù nhỏ, đều là nguồn động viên lớn lao đối với tôi.

Cảm ơn bạn rất nhiều vì đã dành thời gian đọc và ủng hộ website của tôi. Hãy tiếp tục theo dõi để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích về sức khỏe và chăm sóc bản thân!

Trân trọng,